-
1 aequus
a, um1) ровный, равнинный, плоский ( dorsum jugi Cs)locus ae. ad dimicandum Cs — место (достаточно) ровное, т. е. удобное для сражения2) выгодный, благоприятный ( et loco et tempore aequo Cs)3) благосклонный, милостивый (aequis auribus audire L; aequis oculis aspicere V)aequi et iniqui C, L, PJ — друзья и недруги4) спокойный, невозмутимый, хладнокровный, терпеливый ( aequo animo ferre (accipere) aliquid Cs, C etc.)haud animo aequo H — не без досады, раздражённо5) равный ( partes Lcr)aequo spatio ab castris Ariovisti et Caesaris Cs — на равном расстоянии от лагерей как Ариовиста, так и Цезаряaequo Marte pugnare L — сражаться с равным (для обеих сторон) счастьем, с одинаковым успехом (без чьего-л. перевеса)ex aequo O, Tib, L, T — в равной мере, в одинаковой степени, поровнуesse (stare) in aequo T, Sen — находиться в одинаковом положении, на равных правах (с кем-л.)ex aequo loco loqui C — говорить в сенате (в сенате говорили с места, тогда как к народу обращались с трибуны — ex superiore loco, a к суду, который заседал на возвышении — ex inferiore loco)in aequo ponere aliquem alicui L — ставить кого-л. наряду с кем-л., уравнять в правах кого-л. с кем-л.sequi aliquem non passibus aequis V — следовать за кем-л. более короткими шагами, т. е. не поспевать6) беспристрастный (judex, testis C)mors aequo puisat pede H — смерть стучится ногой одинаково (как в хижины, так и во дворцы)7) справедливый, надлежащий, правильный ( causa C)quaecumque ex merito spes venit, aequa venit O — всякая надежда, основанная на заслуге, законнаaequum est Pl, Ter etc. — справедливость требует, т. е. надлежит, следуетseverius aequo L — строже, чем следует (слишком строго)aequum (et) bonum Ter, C etc. — (то, что) совершенно справедливоaequi bonique (или aequi boni) facere aliquid Ter, L, C — считать что-л. справедливым, быть довольным чём-л -
2 bonus
1) добрый, bonus vir, честный человек, который поступает справедливо и добросовестно и мнение (arbitratus, arbitrium) которого считается справедливым, отсюда: bono viro s. boni v. arbitrio convenit (1. 80 D. 17, 2. 1. 5 § 8 D. 26, 7);boni v. officio fungi (1. 4 § 1 D. 10, 2);
bono v. committere (1. 75 pr. D. 30): in bonum v. remittere, предоставить на благоусмотрение честного человека (1. 137 § 2 D. 45, 1); в том смысле b. judex (1. 3 § 3 D. 13,6);
b. paterfamilias, порядочный, осторожный отец семейства (1. 9 § 2 D. 7, 1. 1. 15 § 1 D. 7, 8. 1. 22 D. 40, 4);
b. fides (см. s. 5);
b. mores (см. mos s. l. b.);
b. causa (см. s. 3);
bonum (et) aequum, оценка, решение дела по справедливости: quanti bonum aequum videbitur judici (1. 42 D. 21, 1);
in quantum ex bono et aequo res patitur (1. 1. D. 14, 5); (1. 18 pr. D. 47, 10);
bono et aequo non convenit (1. 6 § 2 D. 23, 3);
nec melius (nec) aequius (1. 66 § 7 D. 24, 3);
bonum иногда просто в смысле: справедливый: pro bono aestimare (1. 13 § 1 D. 33, 1);
actio in bonum et aequum concepta, иск, даваемый претором вместе с формулою, которая обязывала судью разбирать все дело по совести (bona fides) и по справедливости (aequitas), применяя все особенности каждого отдельного случая = actio bonae fidei (l. 8 D. 4, 5. 1. 10 D. 47, 10); в старой формулярной системе intentio начинается словами: "quidquid N. N. ex bono et aequo (= ex fide bona) dare fac. oportet". - Ex bono et aequo обознач. юридич. порядок, основанный на высшей справедливости, которым отличалось новейшее римское право, выработанное во время классических юристов, ex b. et aeq. est injur. actio (1. 11 § 1 D. 47, 10);
ex b. et a. oritur actio de effusis, funeraria (1. 5 § 5 D. 9, 3. 1. 14 § 6 D. 11, 7);
ex b. et a. introducta indebiti condictio (1. 66 D. 12, 6);
quod ob rem datur, ex b. et a. habet repetitionem (1. 65 § 4 eod.);
2) беспорочный, b. opinio, доброе имя (1. 6 C. 5, 43). 3) достойный похвалы, b. ratione (1. 3 § 5 D. 43, 29);ex b. et a. exceptio accommodanda (1. 2 § 8 D. 2, 11).
4) дельный, храбрый, b. miles (1. 5 § 6 D. 49, 16). 5) хороший, годный, о стоимости, ценности, aeque bonum reddere = eadem bonitate solvere (1. 3 pr. D. 12, 1);dolus b., хитрость (в отношении к врагам) (1. 1 § 3 D. 4, 3).
6) целительный, b. venenum (1. 236 D. 50, 16), тк. выгодный, полезный, quo bonum est? (1. 3 § 11. 1. 10 § 4. D. 37, 3);b. nomen (1. 1 pr. D. 14, 6. 1. 26 § 2. D. 17, 1).
occasio b. (1. 13 D. 1, 3);
bonis conditionibus emere, vendere (§ 2 J. 1, 8. 1. 54 D. 21, 1);
meliorem conditionem facere, afferre, offerre (см. melior). - Bonum (subst.) выгода, польза, bono alicujus cedere, приносить кому пользу (1. 3 § 6 D. 15, 3);
b. publicum, общественное благо (1. 1 D. 41, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > bonus
-
3 aequus
1) ровный, равновеликий, aequae partes portiones (1. 6. 29. pr. D. 17, 2. 1. 19 § 2. D. 30. 1. 67 § 4. D. 31), facultates (1, 5 § 1. D. 17, 2);aequa lance (см. lanx s. 2);
2) верный, mensura aequa, pondus aequum (1. 18 § 3. D. 4, 3. 1. 13 § 8. D. 19, 2);ex aequo, в равной мере, одинаково (1. 5. D. 50, 1).
3) справедливый (1. 2. D. 3, 5. 1. 55. D. 17, 2. 1. 37. D. 19, 1. 1 23. D. 26, 7);prelium aeq. = justum (1. 66. D. 30).
natura, или jure naturae aequum (1. 14. D. 12, 6. 1. 11. § 2. D. 15, 1. 1. 206 D. 50, 17);
4) спокойный, aequo animo ferre sententiam (1. 27. § 2. D. 4, 8).bonum et aequum (см. bonus).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > aequus
-
4 concipere
1) пустить корни: radicem conc. (1. 3 § 3 D. 47, 7). 2) словами выражать, составлять, edictum (1. 1 § 1 D. 13, 6), instrumentum (1. 8 D. 1, 5), libellos (1. 9 § 5 D. 48, 19. 1. 1 § 4 D 49, 1);causam conditionaliter conc. (1. 17 § 3 D. 35, 1); (1. 16 D. 28, 3);
conditiones in non faciendo conceptae (1. 7 pr. D. 35, 1); в особ. обозн. а) составление иска, возражения, при соблюдении предписанных форм и обрядов: formula in jus - in factum concepta (Gai. IV, 45. 46. 60. 131);
ita concipi exceptionem (Gai. IV, 119);
actionem conc. in bonum et aequum (1. 8 D. 4, 5), in dolum (1. 9 3 1 D. 27, 6), poenae nomine (1. 9 § 8 D. 42, 5);
replicationem in factum conc. (1. 15 pr. D. 35, 2);
b) точное определение слов, произносившихся при заключении договора (стипуляции) (1. 14 § 2. 3 D. 34, 5. 1. 71 D. 45, 1);
concipere относится также к другим соглашениям, conc. pure in diem, inutiliter (1. 4 § 3 D. 2, 14. 1. 45 D. 24, 3. 1. 16 § 5 D. 46, 1);
verborum obligatio inter absentes concepta (§ 12. J. 3, 19);
obligationem conc. in futurum (1. 35 D. 5, 1. 1. 1 § 1 D. 20, 1); (1. 17 § 5. 1. 56 § 1 D. 2, 14);
solutionem conc. in diem (1. 1 § 2 D. 2, 13);
3) найти, отыскать: res furtiua concepta apud aliquem (§ 4 J. 4, 1); (Gai. III, 186. J. cit.). 4) заключать, ex (некоторые читают sex) verbis concipi (1. 29 § 1 D. 28, 2). 5) наполнять: imbribus concipi cisternas (1. 1 § 4 D. 43, 22). 6) зачать (1. 5 § 2. 1. 11. 18 D. 1, 5. 1. 11 § 2. 3. D. 6, 2. 14 § 1 D. 21, 1), filios filiasve conc. atque edere (1. 220 § 3 D. 50, 16);doli mali mentionem in rem conc. (1. 5 pr. D. 7, 9).
7) сделать, привести, fraude creditorum conceptum (1. 32 pr. D. 16, 1).filius ex adulterio conceptus (I. 1 § 9 D. 37, 10)
Латинско-русский словарь к источникам римского права > concipere
-
5 subtilis
(adi.) subtiliter (adv.) тонкий, остроумный; аккуратно, точно, основательно;subtilitas, тонкость, мелочность, строгость, subtilius tractare (1. 3 § 8 D. 12, 4. 1. 4 § 2 D. 14, 2);
subt. ratio, прот. benignitas (1. 11 D. 8, 3);
subt. regula iuris (1. 13 pr. D. 28, 2);
ius subt. (1. 12 § 5 D. 49, 15. 1. 15 § 1 C. 6, 58);
subtilitas iuris, прот. bonum et aequum, benignum;
nimia subtil. (1. 12 pr. 17 D. 28, 3. 1. 25 D. 39, 5. 1. 36 D. 45, 1);
mora subt. (1. 32 § 2 D. 3);
subtil. verborum (1. 20 D. 12, 1);
legis (1. 16 § 6 D. 20, 1. 1. 30 C. 5, 12. 1. 31 C. 6, 23);
veterum (Gai. IV. 30).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > subtilis
См. также в других словарях:
aequum et bonum — See aequitas … Black's law dictionary
aequum et bonum — See aequitas … Black's law dictionary
Bonus judex secundum aequum et bonum judicat, et aequitatem stricto juri praefert. — Bonus judex secundum aequum et bonum judicat, et aequitatem stricto juri praefert. (jur.)… См. Разум закона … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
aequum et bonum est lex legum — /iykwam at bownam est leks liygam/ What is equitable and good is the law of laws … Black's law dictionary
aequum et bonum est lex legum — /iykwam at bownam est leks liygam/ What is equitable and good is the law of laws … Black's law dictionary
aequum et bonum est lex legum — That which is just and good is the law of laws … Ballentine's law dictionary
Bonum et aequum — (lat.), recht u. billig … Pierer's Universal-Lexikon
arbitrium est judicium boni viri, secundum aequum et bonum — /arbitriyam est juwdishiyam bownay varay, sakandam iykwam at bownam/ An award is the judgment of a good man, according to justice … Black's law dictionary
bonus judex secundum aequum et bonum judicat, et aequitatem stricto juri praefert — /bownas juwdeks sakandam iykwam et bownam juwdakat, ed ekwateytam striktow jiiray priyfart/ A good judge decides according to what is just and good, and prefers equity to strict law … Black's law dictionary
eum qui nocentem infamat, non est aequum et bonum ob earn rem condemnari; delicta enim nocentium nota ease oportet et expedit — /iyam kway nasentam infeymat non est iykwam et Jfejipwnam 6b iyam rem kondemneray; dalikta iynam rmsh(iy)am nowda esiy aportat et ekspadat/ It is not just and proper that he who speaks ill of a bad man should be condemned on that account; for it… … Black's law dictionary
arbitrium est judicium boni viri, secundum aequum et bonum — /arbitriyam est juwdishiyam bownay varay, sakandam iykwam at bownam/ An award is the judgment of a good man, according to justice … Black's law dictionary